در کتب سنتی با نام های «ترخون»، «طرخون» ، «الحوزان»، گفته شده است به فرانسوی آن را Estragon و Amose petit dragon و Forgon و Dragone و به انگلیسی Taragon و Estragon گفته می شود، گیاهی است از خانواده Compositae تیره فرعی Radeae نام علمی آن Artemisia dracunculus L می باشد.

Image result for ‫ترخون‬‎

مشخصات

طرخون گیاهی است پایا. ساقه آن زیاد بلند نمی شود و ارتفاع آن در حدود 60 سانتی متر . برگهای آن سبز تیره. دراز، باریک و نوک تیز و متناوب و بدون دمبرگ برگهای پایین ساقه کمی بزرگتر و تقریبا دندانه ها آن را به 3 قسمت تقسیم می کند و نوک تیز است. گلهای آن سبز مایل به زرد به صورت خوشه که از کنار برگها وصل به ساقه ظاهر می شود.


تکثیر آن با توجه به این که دانه های آن اغلب عقیم است،‌معمولا با تقسیم کردن و کاشت پایه های ان در بهار یا پائیز انجام می گیرد، ولی از طریق کاشت تخم آن در بهار یا پائیز نیز در بعضی مناطق تکثیر می شود.


این گیاه بومی کوهستانهای سرد اروپا و آمریکا و مناطق مختلف روسیه و سیبری است.


با این که بومی مناطق سرد است ولی از سرمای شدید زمستان در سالهای خیلی سرد لطمه می بیند و باید با برگ و خاشاک و کود آن را حفظ نمود.


در ایران معمولا کاشته می شود و در سبزی خوردن به طور خام و در سالاد بعضی از اشخاص مصرف می کنند.


ترکیبات شیمیایی


از نظر ترکیبات شیمیایی در طرخون طبق بررسی دانشمندان وجود یک ماده تلخ و اسانس روغنی فرار مشخص شده است.


گیاه دارای حدود 3/0 درصد اسانس روغنی است. اسانس روغنی آن شامل 70-60 درصد متیل چاویکول و مقداری پی متوکسی سینامیک الدئید است ماده متیل چاویکول که آن را استراگول هم می گویند از نظر شیمی یک آثر میتیلیک از چاویکول است.


چاویکول یک ماده روغنی و به طور قوی ض عفونی کننده است که از گیاه Betel گرفته می شود و گیاه بتل نوعی فلفل سیاه خزنده است که بومی هند می باشد و نام علمی آن Piper betel L است که در بخش خاصی در جلد دیگر این کتاب خواهد آمد.


خواص – کاربرد


طرخون از نظر طبیعت طبق نظر حکمای طب سنتی خیلی گرم و خشک است و نوع وحشی آن خیلی گرمتر و خشکتر از نوع مزروع و کاشته شده آن است و دارای قوه تخدیر می باشد. از نظر خواص برگها و سرشاخه های گلدار آن که مورد استفاده است معطر و اشتها آور و مقوی معده و محرک و کمی ضد انگل است. اگر در دهان جویده شود تلخ و کمی مخدر است و برای مدتی حس چشایی را کاهش می دهد و ضد اسکوربوت است و برای جلوگیری از خونریزی لثه و التیام زخمهای دهان نافع است . بادها و گازها و اخلاط لزج را تحلیل می برد و انسداد مجاری را باز می کند و خشک کننده رطوبتها یم باشد. اگر اب تازه آن را با سرکه رقیق گازدار مخلوط کرده و بخورند برای جلوگیری از ابتلا به آبله و سرخچه و ممانعت از ایجاد علل وبایی در بدن مفید است. آشامیدن آب بعد از جویدن آن در دهان خیلی لذید است . برای گرم مزاجان مضر است و اسراف در خوردن آن موجب قطع باه می شود از این نظر اشخاص گرم مزاج باید با بقولات سرد بخورند و برای سینه خوب نیست و ایجاد خشونت در سینه می کند لذا باید با عسل خورده شود و خیلی بطئی الهضم است و لذا با کرفس خورده شود.


ریشه طرخون وحشی را معمولا عاقرقرحا نیز می گویند که خواص آن در جای خود تحت عنوان عاقرقرحا بحث می شود.