باغچه مجازی

کشت قارچ صدفی

قارچ خوراکی از زمانهای بسیار قدیم در دامنه کوهها و دشت ها و روی تنه درختان روییده و مردم از آن استفاده خوراکی می کردند . از آن جایی که تولید این محصول بر روی ضایعات استحصالی محصولات زراعی و باغی ممکن می باشد می تواند به عنوان روشی برای استفاده بهینه از ضایعات کشاورزی و تامین بخشی از غذای جامعه مورد توجه قرار گیرد .

از آنجایی که پرورش قارچها معمولاً در محیطی بسته انجام می شود لذا قارچها ی صدفی رامی توان در هر منطقه جغرافیائی و با هر نوع آب و هوایی تولید کرد. قارچها میتوانند اختلاف درجه حرارت 16 تا 30 درجه سانتیگراد را تحمل کنند .

میزان تولید در مکانی به مساحت 80 متر مربع

در یک مکان سرپوشیده دارای سقف مناسب به مساحت 80 متر مربع بیش از یک تن قارچ تولید میشود که زمان لازم برای انجام این کار در حدود 2 ماه بوده و اولین برداشت پس از یک ماه بدست می آید . این جزوه برای تولید قارچ صدفی در سطح محدود ( زیر 80 متر مربع ) نوشته شده بدیهی است جهت تولید در سطح وسیعتر دانش فنی بیشتری مورد نیاز می باشد که در کلاسهای تخصصی این آموزشگاه بصورت تئوری و عملی ارائه خواهد شد .

فضای مورد نیاز

برای کشت قارچ صدفی میتوان از یک اتاق ، زیر زمین ، انباری و یا هر مکان خالی دیگر که دارای سقف باشد استفاده نمود . این مکان باید توانائی نگهداری هوای معتدل را داشته باشد بطوریکه تا حد امکان از اختلاف شدید درجه حرارت محیط جلوگیری شود .

محیط کشت قارچ صدفی

محیط کشت قارچ صدفی از کاه گندم ، کاه جو ، کاه برنج ، تراشه چوب صنوبر و غیره تهیه میشود . در این کشت از خاک و کود( حیوانی یا شیمیایی) استفاده نمیشود بنابراین هیچگونه آلودگی زیست محیطی ندارد

نحوه کشت قارچ صدفی

کاه خرد شده یک شب در آب قرار داده شده تا مرطوب شود سپس مدت 2 تا 3 ساعت در آب جوش پاستوریزه میشود. برای این کار میتوان از یک بشکه خالی استفاده کرد . زمان پاستوریزه کردن از وقتی محاسبه می شود که آب به نقطه جوش رسیده باشد . جهت اطمینان از شروع دمای پاستوریزه (حداقل70 درجه سانتیگراد) بهتر است از دماسنج الکلی استفاده شود . سپس کاه را آبکش کرده آنرا به حال خود رها میکنند تا پس از چند ساعت خنک شود بطوریکه با لمس کردن کاه با پشت دست هیچگونه گرمایی احساس نشود.

بذر زنی

پس از اینکه کاه کاملاً خنک شد با 3 تا 5 درصد بذر قارچ (اسپان) بذر زنی میشود به این منظور برای هر 10 کیلو گرم کاه پاستوریزه شده مقدار 400 تا 500 گرم بذر قارچ اضافه و مخلوط میشود . مخلوط حاصل درون کیسه های به قطر 45 تا 50 سانتیمتر با ارتفاع 80 تا 150 سانتیمتر ریخته می شود و سطح آن کمی فشرده شده تا رطوبت کاه حفظ گردد . پس از بستن سر کیسه آنرا به محیطی که از قبل بعنوان سالن کشت در نظر گرفته انتقال داده و از سقف آویزان میشود . میتوان کیسه های کشت شده را روی زمین هم قرارداد .

کنترل دما و نور

از اولین روز کشت تا مدت 25 الی 30 روز دما روی 24 درجه سانتیگراد نگهداری شده و محیط را تاریک میکنند زیرا تابش نور مستقیم خورشید برای قارچ صدفی مناسب نیست.

پس از اینکه سطح کاه پوشیده از تارهای سفید رنگ و ظریف قارچ صدفی شد سوراخهایی به فاصله 20 تا 25 سانتیمتر و به قطر یک سانتیمتر در اطراف کیسه کشت شده ایجاد و با آب پاشی مداوم کف سالن رطوبت محیط را افزایش می دهند در این زمان دما به 20 درجه سانتیگراد کاهش داده میشود .نور یک لامپ معمولی در این زمان ضروری بوده و باعث افزایش محصول میشود . قارچها پس از یک هفته دیگر قابل برداشت می باشند .

آبیاری

زمانی که کیسه کشت پاره میشود چنانچه رطوبت محیط پائین باشد سطح کاه خشک شده و بایستی با مقادیر خیلی کم بصورت اسپری آب پاشی شوند . آبیاری ممکن است روزی 2یا 3 بار انجام شود باید توجه داشت که آبیاری تا 48 ساعت قبل از برداشت قارچها متوقف شود پس از برداشت محصول میتوان آبیاری را ادامه داد .

مراقبت های دوران تولید و برداشت

ـ مکان کاشت و رشد بایستی کاملا تمیز ، بهداشتی و ضدعفونی شده باشد .

ـ دمای 25 ـ 20 درجه سانتی گراد قابل تایید و در فصل زمستان نسبت به تامین حرارت باید اقدام کرد . درجه حرارت بالاتر یا پایین تر از این حد باعث کندی یا توقف رشد آن می شود .

ـ بهترین میزان رطوبت 95 ـ 85 درصد می باشد که از زمان اولیه تا مرحله اتمام تولید بایستی رعایت شود .

ـ از تابش مستقیم نور آفتاب به سالن پرورش خودداری نمایید . تابش نور طبیعی بایستی به صورت غیر مستقیم بوده و از نور مصنوعی مانند لامپ های فلورسنت و مهتابی استفاده شود .

ـ تهویه مناسب جهت داشتن کلاهک های طبیعی ضروری است و به ازای هر 2 ساعت حدود 10 دقیقه تهویه لازم است در غیر این صورت :

1 ) قارچ ها دارای ساقه بلند و کلاهک ریز و در بعضی مواقع فاقد کلاهک خواهند بود .

2 ) قارچ ها به شکل توده مرجانی رشد می کنند .

3 ) قارچ ها چند سانتی متر بیشتر رشد نمی کنند .

4 ) اسپورها سطح بستر کشت را آلوده نموده و یا در اتاق پخش خواهند شد .

ـ با نصب توری مناسب بر روی در و پنجره ها از ورود حشرات جلوگیری نمایید .

ـ برای برداشتن محصول از وسایل استریل شده استفاده نموده و با پیچاندن و حرکت دورانی صحیح قارچ را ازبدنه جدا نمایید .

ـ بهترین زمان برداشت قارچ قبل از برگشت لبه های قارچ ( کلاهک ها ) به طرف بالا می باشد .

ـ به علت پخش اسپور در سالن پرورش حتما ار ماسک استفاده گردد .

ـ در صورت مشاهده کپک سیاه یا آلودگی ، محل آلوده شده را با نوار چسب پهن مسدود و یا در صورت زیاد بودن ، آن را از محل جدا و در صورت مشاهده 50 % سطح آلوده بستر را از محل کشت خارج و در محل مناسبی دفن کرده و یا بسوزانید .میزان تولید

میزان تولید از هر کیسه طی 4 یا 5 چین یا بیشتر در حدود 2 تا 4 کیلوگرم قارچ تازه می باشد .

ارزش غذایی قارچ خوراکی صدفی

1 ـ با پرورش و تغذیه قارچ صدفی تازه می توان ضمن تهیه غذاهای لذیذ و مقوی و ارزان ، کمبود پروتئین ، ویتامین های A ـ B ـ E ـ K و املاح معدنی از قبیل کلسیم ، آهن و فسفر مورد نیاز بدن را تامین کرد .

2 ـ مصرف قارچ صدفی تازه علاوه برتاثیر مطلوب بر کلیه ها و کبد ، بعضی از مشکلات روده ای را نیز بر طرف می کند .

3 ـ استفاده از آن در صنعت دارو سازی توصیه شده و دارای خواص درمانی می باشد .

4 ـ از فرآوری آن می توان در صنایع تبدیلی از جمله کنسرو ، کمپوت ، مربا ، ترشی استفاده کردو یا به صورت پودر بسته بندی و به بازار فروش عرضه نمود .

مزایای پرورش قارچ خوراکی

1 ـ استفاده مناسب از ضایعات کشاورزی و بقایای گیاهی ، به عنوان بستر کشت قارچ .

2 ـ استفاده از کمپوست آن به عنوان کود آلی در باغ ها و مزارع و همچنین خوراک دام

3 ـ استفاده بهینه از فضای موجود و بالا بودن عملکرد در واحد سطح .

4 ـ بهینه سازی رژیم غذایی افراد جامعه از طریق سهل الوصول کردن این ماده غذایی و ارائه محصول قارچ با ارزان ترین قیمت برای مردم .

5 ـ سلامت غذایی بالا به دلیل استفاده نکردن از مواد شیمیایی در تولید .

6 ـ قابلیت فریز کردن این قارچ به صورت بخار پز و در آب جوشیده .

7 ـ فرآوری محصولات آن براحتی انجام می گیرد .

8 ـ ایجاد اشتغال مولد برای افردا بیکار ، کم بضاعت و جویای کار و فارغ التحصیلان .

9 ـ بر خلاف قارچ هایی که از طبیعت جمع آوری می شود در موارد قارچ های خوراکی پرورشی این اطمینان خاطر وجود دارد که حتما قابل خوردن هستند .

 روش شناسایی قارچ سمی از خوراکی :

برای شناسایی قارچهای سمی از خوراکی فقط یک راه دقیق و مطمئن وجود دارد و آن هم آزمایشگاه است و فقط شناسایی جنس و گونه کافی نیست زیرا در بین قارچهای خوراکی، قارچ سمی و در بین قارچهای سمی، قارچهای خوراکی وجود دارد.

اما به صورت صحرایی روشهایی وجود دارد اما دقیق نیستندکه عبارتند از:

1) اگر در یک آب جوش جوشانده شود بخارات حاصل از قارچ سمی، قاشق نقره ای را سیاه می کند.

2) اگر قارچ سمی را در شیر خوراکی بیاندازیم شیر را می برد.

3) قارچهایی که پایه آن در کیسه ای قرار دارد سمی است.

4) نوعی قارچ که کلاهک آن قرمز با دانه های سیاه می باشد قارچی است بسیار سمی که قدرت آن را دانشمندان در جزء قویترین سموم قرار داده اند.