Brassica rapa rapa ( شلغم ) گیاهی 2 ساله بوده که به صورت یک ساله کاشته میشود ، متعلق به خانواده Brassicaceae ( شب بویان ) بوده و بومی اروپا و آسیای میانه میباشد .
این گیاه اولین بار حدود 4000 سال پیش در خاور میانه کاشته شد.شلغم در قرون وسطی توسط اروپایی‌ها به مقدار زیاد مصرف می‌شد و بعدها توسط مهاجرین انگلیسی و فرانسوی به آمریکا برده شد .
امروزه این گیاه در تمامی نقاط دنیا کشت شده و مورد مصرف قرار میگیرد، زیرا در هر نوع خاکی به راحتی رشد کرده و مدت ماندگاری آن نیز به نسبت زیاد است.ریشه شلغم برای تغذیه انسان مورد استفاده قرار میگیرد و دارای خواص بسیار زیادی میباشد و برگهای آن توسط دامها مورد مصرف قرار میگیرد.
ارقام شلغم:
بر اساس رنگ گوشت ریشه ارقام شلغم به دو دسته تقسیم می شوند دسته اول دارای گوشت سفید و دسته دیگردارای گوشت زرد می باشند معمولاً ارقام، دارای گوشت سفید در سطح بیشتری نسبت به گوشت زرد کاشته می شوند، چون اولاً کیفیت ریشه آنها بهتر است و ثانیاً از برگ آنها استفاده غذایی می شود مهمترین ارقام شلغم دارای گوشت سفید عبارتند از:پورپل تاپ وایت گلاب، اسنوبال، تو کیوکراس، وایت فلت داچ و وایت میلان
از ارقام دارای گوشت زرد می توان از بلوآبردین،جاست رایت وگلدن بال نام برد. بعضی از ارقام شلغم را فقط به خاطر استفاده از برگ شان می کارند مانند: سون تاپ وژپو نیز شو گواین
شلغم گیاهی است دارای رشد سریع که به صورت یک ساله کاشته میشود .
این گیاه بین 40 تا 100 سانتیمتر ارتفاع دارد ،دارای برگهای کشیده بوده که این برگها پوشیده از کرکهای ریز می باشد.
ساقه گل دهنده آن از ریشه خارج شده طول آن به 60تا 80سانتی متر می رسد.گل آن به صورت خوشه ای است و به رنگ زرد نمایان است .
گل ها از اردیبهشت تا خرداد بر روی گیاه ظاهر میشوند و هم زمان هم نر هستند و هم ماده و دارای 4 گلبرگ میباشند و طولی در حدود یک سانتیمتر دارند .
میوه آن به صورت غلاف بوده و حاوی 15 تا 20عدد بذر است ریشه آن متورم و قسمتهایی از آن تا عمق 60 الی 90 سانتی متر در خاک فرو می رود.
میوه شلغم بین 5 تا 6 سانتمتر طول دارد .
گرده افشانی توسط زنبورها و پروانه ها صورت میگیرد.
شرایط محیط رشد گیاه شلغم به شرح زیر میباشد:
خاک : خاک شنی، ماسه ای ، لومی مرطوب و خوب زهکشی شده.
ph خاک بهتر است بین 6 تا 7.5 باشد .
این گیاه در اکثر خاکها به راحتی رشد میکند.
نور:آفتابی- نیمسایه
دما:بهتر است دما کمتر از 10 درجه نباشد .
شلغم در مناطقی که یخ بندانهای شدید زمستانه ندارد به عنوان محصول تابستانه کشت می شود . خود را با هر نوع آب و هوائی وفق می دهد اما بهترین رویش در دمای متوسط و رطوبت نسبی زیاد رخ می دهد از آنجا که محصول فصل خنک است نسبت به یخبندان کمی مقاوم و لی نسبت به سرما حساس است.
آبیاری : این گیاه به آبیاری زیاد نیاز دارد .
کودها و مواد غذایی:استفاده ازکودهای دامی و شیمیایی، مقدار 20 تا 40 تن در هکتار کود دامی مناسب است کود دامی تازه نباید مصرف نمود همچنین کودهای شیمیایی باید دارای عناصرازت فسفر و پتاسیم باشند.
خواص داروئی:
شلغم از نظر طب قدیم ایران گرم و تر است.
خواص شلغم آنقدر زیاد است که می توان گفت این گیاه برای هر دردی درمان است و اگر مردم می دانستند که این گیاه چقدر فایده درد تمام باغچه های خانه خود را شلغم میکاشتند و هر روزه از آن استفاده می کردند .
1)شلغم مقوی است.
2)شلغم اشتها آور است.
3)شلغم ضعف جنسی را درمان کرده و اسپرم را زیاد می کند.
4)شلغم سرفه را تسکین می دهد.
5)ترشی شلغم بهترین نوع ترشی است زیرا مقوی معده و روده ها و اشتها آور است.
6)آب شلغم قند خون را پائین می آورد.
7)تخم شلغم را اگر سرخ کرده و بخورید برای ضعف جنسی موثر است.
8)اگر گلو درد دارید آب پخته شلغم را قرقره کنید.
9)خوردن آب شلغم درمان کننده جوش صورت است.
10)آنهایی که حافظه ضعیف دارند حتما باید شربت بخورند زیرا ثابت شده است که شلغم حافظه را تقویت می کند.
11)شلغم شب کوری را درمان می کند.
12)شلغم بعلت داشتن ویتامین B1 علاج کم خونی است.
13)شلغم برای رشد و نمو استخوانها مفید است بنابراین زنان باردار وشیرده حتما باید از آن استفاده کنند .
14)زن حامله ای که در مدت بارداری شلغم خورده باشد بچه اش زودتر رشد کرده ، زودتر حرف می زند و حتی زودتر راه می افتد و در مقابل امراض مقاومت بیشتری خواهد داشت .
15)آنهایی که غده تیروئیدشان کم ترشح می کند باید حتما شلغم بخورند زیرا شلغم بعلت داتشن ید فراوان ترشحات غده تیروئید را تنظیم می کند .
16)شلغم مهمترین گیاه ضد سرطان است و حتی گسترش سرطان را متوقف می کند .
17)شلغم درمان بسیاری از بیماریهای پوستی است.
18)شلغم پخته بهترین دارو برای برونشیت است.
و بالاخره سعی کنید که در فصل زمستان برای پیشگیری از سرماخوردگی و بیماریهای تنفسی اقلا چند بار در هفته شلغم بخورید شلغم پخته بهترین صبحانه است . بدن را تمیز کرده و مواد سمی را ازبدن خارج می سازد .همانطور که در بالا گفته شد آب شلغم خام خواص بیشتری از شلغم پخته دارد بشرطی که معده شما را ناراحت نکند .
بیماریها و آفات: بیماری ها و آفات شلغم همان بیماری ها و آفاتی هستند که به انواع کلم حمله می کنند از بیماریهای مهم کلم می توان از پوسیدگی سیاه و بیماری کلاب روت نام برد. عامل بیماری اخیرنوعی قارچ به نام Plasmodiomphora brassicaاست که باعث تورم و از هم پاشیدگی ریشه توقف رشدسبز کم رنگ شدن برگهای شلغم می گردد.
در ضمن این قارچ به کلیه گیاهان تیره چلیپاییان حمله می کند.
ازآفات مهم این گیاه می توان از شته کلم، ساس قرمزکلم، انواع مگس کلم که برگهارا می خورند نام برد برای مبارزه با آنها از انواع سموم حشره کش استفاده می شود.
تکثیر این گیاه به روش کاشت بذر صورت میگیرد :
این گیاه مستقیماً در محل اصلی کاشت می شود کاشت بذر با دست یا با ماشین بذر کار انجام می گیرد. نشا کردن بوته ها سبب بد شکل شدن ریشه ها می گردد. چون شلغم خیلی سریع الرشد است کشت تابستانه آن در اوایل تابستان بوده به این ترتیب ریشه شلغم برای اوایل پاییز آماده برداشت می باشد در مناطقی که زمستانهای ملایم دارند در مهر و آبان اقدام به کشت این گیاه میشود و به این ترتیب در طول مدت زمستان می توان آنرا برداشت کرد.
شلغم خوب سه علامت دارد :
- شلغم باید پر باشد. بنابراین اگر وسط آن شل باشد و با فشار انگشت فرو برود، پلاسیده و مانده‌است و چنانچه پخته ومصرف شود، تولید نفخ میکند.
- پوست خارجی شلغم باید براق و شفاف باشد.
- شلغم باید سنگین باشد و وقتی وسط آن را بریدید، درونش روشن و شفاف باشد.
: منابع
http://en.wikipedia.org/wiki/Brassica_rapa
http://eol.org/pages/583898/overview
نارگیل
http://www.avanmz.ir/Turnip.aspx
http://www.irannaz.com/news_detail_6922.html
http://www.pfaf.org/user/plant.aspx?LatinName=Brassica+rapa
